پیراپزشکی چیست؟ معرفی کامل رشته‌های پیراپزشکی + رتبه قبولی، بازار کار، درآمد و مهاجرت

پیراپزشکی یعنی چی؟

فهرست محتوا

رشته‌های پیراپزشکی، مجموعه‌ای از رشته‌های علوم پزشکی هستند که به تشخیص، توانبخشی، تصویربرداری، مراقبت، و پشتیبانی درمان کمک می‌کنند؛ بدون اینکه مستقیماً پزشک یا جراح باشند. برخلاف تصور عمومی، پیراپزشک‌ها فقط «کمک‌کننده» نیستند؛ بلکه در بعضی زمینه‌ها نقش اصلی را در تشخیص و مراقبت از بیمار دارند.

چه رشته‌هایی زیرمجموعه پیراپزشکی‌اند؟

در جدول زیر، مهم‌ترین رشته‌های پیراپزشکی را با توضیح مختصر، بازار کار، درآمد، و امکان مهاجرت بررسی کرده‌ایم:

رشته	توضیح مختصر	بازار کار ایران	درآمد ماهانه (ریال)	مهاجرت‌پذیری
رادیولوژی	کار با دستگاه‌های تصویر‌برداری مثل MRI، CT، سونو	بسیار خوب، نیاز دائمی در مراکز درمانی	30–70 میلیون (خصوصی بیشتر)	بالا (نیاز جهانی)
علوم آزمایشگاهی	انجام آزمایش‌های تشخیصی	خوب در مراکز دولتی و آزمایشگاه‌های خصوصی	25–60 میلیون	متوسط تا بالا
هوشبری	همکاری با متخصص بیهوشی در اتاق عمل	فوق‌العاده، مخصوصاً در مراکز خصوصی	35–80 میلیون	بالا (خصوصاً استرالیا و آلمان)
اتاق عمل	پشتیبان جراحی و استریل ابزار	خوب، ولی رقابتی	30–60 میلیون	متوسط
پرستاری	مراقبت مستقیم از بیمار، آموزش و پیگیری درمان	بسیار خوب، استخدامی زیاد	20–55 میلیون	خیلی بالا (کانادا، آلمان، استرالیا)
فیزیوتراپی	درمان فیزیکی مشکلات عضلانی، اسکلتی، حرکتی	عالی، امکان مطب شخصی	50–120 میلیون (مطب شخصی)	خیلی بالا (نیاز شدید در اروپا و آمریکا)
کاردرمانی	توانبخشی حرکتی و ذهنی برای کودکان، سالمندان، بیماران سکته‌ای	مناسب، کلینیک‌ها و مراکز توانبخشی	30–70 میلیون	بالا
بینایی‌سنجی	تجویز عینک و لنز، بررسی سلامت چشم	بسیار خوب، امکان تأسیس مطب	60–100 میلیون	بالا
شنوایی‌سنجی	ارزیابی شنوایی، تجویز سمعک	محدودتر ولی تخصصی	30–60 میلیون	متوسط تا بالا

💡 نکته: رشته‌هایی که امکان تأسیس مطب دارند (مثل فیزیوتراپی، بینایی‌سنجی، کاردرمانی) پتانسیل درآمدی بالاتری دارند.
پیراپزشکی

حدود رتبه قبولی رشته‌های پیراپزشکی در کنکور ۱۴۰۳

با توجه به تحلیل قبولی‌های سال‌های اخیر، حدود رتبه‌های زیر برای قبولی در رشته‌های پیراپزشکی تخمین زده می‌شوند:

رشته	منطقه ۱	منطقه ۲	منطقه ۳
فیزیوتراپی	۱۵۰۰ – ۲۵۰۰	۲۰۰۰ – ۳۰۰۰	۱۲۰۰ – ۲۲۰۰
رادیولوژی	۲۵۰۰ – ۳۵۰۰	۳۵۰۰ – ۴۵۰۰	۲۵۰۰ – ۳۵۰۰
علوم آزمایشگاهی	۳۰۰۰ – ۴۵۰۰	۴۰۰۰ – ۵۵۰۰	۳۰۰۰ – ۴۵۰۰
هوشبری	۴۵۰۰ – ۶۰۰۰	۵۵۰۰ – ۷۵۰۰	۴۰۰۰ – ۵۵۰۰
اتاق عمل	۵۰۰۰ – ۷۵۰۰	۶۰۰۰ – ۸۵۰۰	۴۵۰۰ – ۶۵۰۰
پرستاری	۶۰۰۰ – ۸۵۰۰	۷۰۰۰ – ۹۵۰۰	۵۰۰۰ – ۷۵۰۰
بینایی‌سنجی	۴۰۰۰ – ۶۰۰۰	۵۰۰۰ – ۷۰۰۰	۳۵۰۰ – ۵۰۰۰
کاردرمانی	۳۰۰۰ – ۴۵۰۰	۴۰۰۰ – ۵۵۰۰	۲۵۰۰ – ۴۰۰۰
شنوایی‌سنجی	۵۰۰۰ – ۷۰۰۰	۶۰۰۰ – ۸۰۰۰	۴۰۰۰ – ۶۰۰۰

کدام رشته پیراپزشکی درآمد بیشتری دارد؟

به‌طور میانگین، این ۳ رشته درآمد بیشتری دارند:

فیزیوتراپی: امکان تأسیس مطب، افزایش درآمد با مراجع خصوصی
بینایی‌سنجی: درآمد بالا با تجویز عینک و لنز، حتی در شهرستان‌ها
رادیولوژی: درآمد بالا در مراکز تصویربرداری پیشرفته

رشته‌هایی مانند هوشبری و اتاق عمل هم درآمد خوبی دارند، اما بیشتر در قالب استخدامی یا شیفتی هستند.

آیا می‌توان با پیرا پزشکی مهاجرت کرد؟

بله، یکی از مزیت‌های بزرگ رشته‌های پیراپزشکی، مهاجرت‌پذیری بالا در کشورهای توسعه‌یافته است. کشورهایی مانند:

آلمان و اتریش: نیاز شدید به پرستار، هوشبری، فیزیوتراپی
کانادا: جذب نیروی فیزیوتراپی، علوم آزمایشگاهی، بینایی‌سنجی
استرالیا و نیوزیلند: فرصت‌های شغلی متنوع برای رادیولوژیست‌ها، شنوایی‌سنج‌ها و کاردرمان‌ها

اما برای مهاجرت باید مدرک زبان، معادل‌سازی مدرک، و دوره‌های تکمیلی را هم بگذرانید.

بازار کار پیراپزشکی در ایران چگونه است؟

در شرایط فعلی ایران، رشته‌های پیراپزشکی همچنان بازار کار مناسبی دارند، به‌خصوص در شهرهای کوچک‌تر که کمبود نیرو دیده می‌شود. تفاوت در بازار کار بر اساس رشته:

اشباع‌شده‌ها: پرستاری، علوم آزمایشگاهی در شهرهای بزرگ
پُرمتقاضی‌ها: هوشبری، رادیولوژی، فیزیوتراپی
نوظهورها: شنوایی‌سنجی، کاردرمانی، بینایی‌سنجی (با تقاضای رو به رشد)

جمع‌بندی: آیا پیرا پزشکی برای من مناسب است؟

اگر دوست داری در حوزه سلامت فعالیت کنی، اما دنبال تحصیل طولانی‌مدت مثل پزشکی نیستی، پیراپزشکی یکی از بهترین گزینه‌هاست. مخصوصاً اگر:

✅ علاقه‌مند به کار تیمی و محیط درمانی هستی
✅ می‌خوای در آینده مهاجرت کنی
✅ به فکر درآمد قابل قبول در ایران یا مطب شخصی هستی
✅ می‌خوای با رتبه ۲۵۰۰ تا ۹۰۰۰ رشته خوبی بخونی